Türkiye Devrimci Emekçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) 2023 yılına ait taban fiyat talebini açıkladı.
DİSK AR tarafından hazırlanan Minimum Fiyat Araştırması’nı açıklayan DİSK Lideri İstek Çerkezoğlu, tartışmalı ve eksik hesaplanan TÜİK bilgilerinde dahi enflasoynun yüksek olduğunu, işçilerin enflasyonunun yüzde 125 ile yüze 140 ortasında gerçekleştiğini aktararak, “İnsanca bir minimum fiyatın net 13 bin 200 lira olması gerekir“ dedi.
Çerkezoğlu, bulgularını aktardığı Taban Fiyat araştırmasında şu noktalara dikat çekildi:
“Merkez Bankası ve DİSK-AR bilgileri minimum fiyat civarında bir fiyatla çalışanların oranının yüzde 50’lerde olduğunu gösteriyor. Milyonlarca personel minimum geçim için yetersiz olan taban fiyatla geçinmeye çalışırken, personellerin bir kısmı de yasal minimum fiyata dahi erişemiyor.
AB ülkelerinde ortalama toplu pazarlık kapsama oranı yüzde 60’ların, OECD ülkelerinde yüzde 30’ların üzerinde iken ILO’ya nazaran Türkiye’de genel olarak yüzde 7.5, özel bölümde ise yüzde 6’nın altında. Bu durum Türkiye’de taban fiyat civarında çalışanların oranını artırırken AB ülkelerinde minimum fiyatlar çalışanların kapsamını düşürüyor.
‘ÜCRETLER TABAN FİYAT SEVİYESİNE GERİLİYOR’
Türkiye’de başka emek gelirleri artışının sonlu kalması sonucunda minimum fiyat ile öteki fiyatlar ortasındaki makas kapanıyor ve taban fiyat civarı fiyatla çalışanların oranı artıyor. Giderek artan bir biçimde daha çok işçi minimum fiyata yakın fiyatlarla çalışır hale geliyor. Türkiye süratle minimum ücretliler ülkesine dönüşüyor.
Ücretler taban fiyat seviyesine geriliyor. 2005 yılında aylık ortalama fiyat ve maaş geliri taban fiyatın 2,2 katı iken, 2020’de minimum fiyatın 1,7 katına geriledi. İşgücü maliyeti araştırmalarına nazaran ise minimum fiyatın ortalama işgücü yararına oranı 2012’de yüzde 44 iken 2020’de yüzde 73’e yükseldi.
‘ASGARİ FİYATINI ULUSAL GELİRE ORANI DÜŞTÜ’
Araştırmaya nazaran, 1974’te kişi başına GSYH’nin yüzde 80,6’sı seviyesinde olan minimum fiyat, 2022 yılında GSYH’nin yüzde 43,7’ye geriledi. 2016’da minimum fiyatın kişi başına GSYH’ye oranı yüzde 59,7 iken 2022’de yüzde 43,7’ye geriledi. Minimum fiyat kişi başına gelire paralel olarak artsaydı brüt minimum fiyatın 2022’de ortalama 5 bin 738 TL değil, 10 bin TL’nin üzerinde olması gerekirdi.”
